1395/03/31

درس واره شماره 41- نقش هنرهای تجسمی در شکل گیری فضاهای داخلی

اشتراک گذاری

طیف وسیع آثار هنرهای تجسمی  که امروزه در محیط های مختلف به کار می رود نشان دهنده ی نقش مهمی است که این آثار به خود پذیرفته اند. در گذشته به کارگیری آثار هنری اعم از نقش برجسته، مجسمه، آب نما و نظایر آن در نقاط عطف فضاها نظیر میادین، تالارها، بدنه ابنیه شاخص و نظایر آن بیش تر نقشی زینتی داشته است که ضمن ایجاد جذابیت های بصری توانسته درجه اجتماعی فضا را بهبود بخشد. ولی امروزه آثار هنری توانسته اند نقش متفاوتی نیز در شکل دهی به محیط اطراف خود داشته باشند. این نقش متفاوت در گرو تغییر در نوع نگاه به اثر تجسمی است،به عبارتی تغییر در خصوصیت نمایشی آثار است.

 

Anamorphic Illusions Art-Felice Varini

 

Anamorphic Illusions Art-Felice Varini

 

منظور از خصوصیت نمایشی یک اثر تجسمی چگونگی به نمایش در آمدن آن است. شیوه نمایش آثار نقاشی به طور معمول چنان است که مخاطب اثر را می بیند و در این رابطه بهترین نحوه مشاهده دیدن از رو به روست. از این رو آن چه بهتر است نمایش داده شده و دیده شود، توسط هنرمند نقاش انتخاب شده و در قاب بوم جانمایی و تصویر می شود.

 

Anamorphic Illusions Art-Felice Varini

 

Anamorphic Illusions Art-Felice Varini

 

به عبارت دیگر اثر نقاشی در محدوده بوم نمایش داده می شود، خود هنرمند نیز در فرآیند خلق اثر هنری گرچه در کُنش و واکنش با اثر خود است و ممکن است موضوع مورد نظر خود را حتی از زوایای دید مختلف نیز در یک ترکیب تصویر کند ولی به هر حال اثر نقاشی موضوعی است دو بُعدی و زاویه مواجهه با آن محدود است. نقش برجسته ها نسبت به نقاشی ها واجد مؤلفه دیگر می شوند که همانا سازماندهی نور و سایه است. از این رو در مقایسه با نقاشی واجد مؤلفه ی دیگر می شوند که تا حدی (هرچند جزئی) امکان تغییر در چگونگی نمایش اثر را فراهم می آورند.

 

Anamorphic Illusions Art-Felice Varini

 

Anamorphic Illusions Art-Felice Varini

 

مجسمه در مقایسه با دیگر آثار هنرهای تجسمی به سبب وجه سه بُعدی آن، امکان نمایش از زوایای مختلف را داشته و در هر زاویه چشم انداز متفاوتی را به بیننده منتقل می کند. آزادی عمل هنرمند مجسمه ساز در نمایش اثر خود نسبت به نقاشی و نقش برجسته از وسعت بیشتری برخوردار است. آن چنان که محیط پیرامونی برای نمایش و عرضه آثار می تواند طوری باشد که مشاهده کننده طی حرکت چشم، اندازه های متفاوتی هنگام نزدیک شدن به اثر چه در حرکت از بالا به پایین و چه بالعکس داشته باشد.

 

Anamorphic Illusions Art-Felice Varini

 

Installation Art Snake Ceiling-Ai Weiwei


با توجه به نقش تأثیرگذار چگونگی مواجهه با آثار تجسمی امروزه شاهد به وجود آمدن آثاری هستیم که برای نمایش آن ها چگونگی دیده شدنشان اهمیت یافته و از زوایای خاصی سازمان یافته اند که تنها در صورت دیده شدن از آن زوایای خاص کامل به نظر می آیند و معنی مورد نظرشان را منتقل می کنند. در این نوع آثار هر اثر ممکن است بسته به دیدهای متنوع معانی متنوعی از خود ارائه دهد.

 

Mirror Ball Tree-Anish Kapoor

 

 Pieta-Michelangelo

 

تأثیر آثار هنرهای تجسمی بر محیط پیرامونی:

محیط پیرامونی آثار هنر تجسمی را می توان به دو گروه فضای سرپوشیده ی میانی آتریوم و فضای داخل بنا تقسیم کرد. به این ترتیب نقش اثر هنری به واسطه مقیاس محیط پیرامونی نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت. در این رابطه تأثیر هنرهای تجسمی در محیط پیرامونی را به لحاظ نوع چشم انداز ایجاد شده به واسطه ساختار فضایی می توان مد نظر قرار داد.

 

Mobile-Alexander Calder

 

Mobile-Alexander Calder


دیدهای متنوع نیز می توانند در زاویه هایی به طور محوری و همچنین آثار آوانگارد امروزی از دیدهای پایین تر انسانی و یا دید انسانی از بالاتر به شکل های خاص، اشکال و تجسم های متفاوت پیدا کنند.

 

Installation Art-Alexander Calder

 

Installation Art-Alexander Calder


البته قابل ذکر است که آثاری دیگر در این دسته که از هر جهت دیده شوند نیز قرار خواهد گرفت که خود عاملی برای معنا بخشیدن به فضای خالی معماری در داخل شده است و تحت عنوان مجسمه های آتریوم معرفی می شوند که می توان آثار هنرمندان بسیار مطرح و تأثیرگذاری چون الکساندر کالدر Alexander Calder و آنیش کاپور ANISH KAPOOR را نام برد.

 

Raumzeichnung-Monika Grzymala

 

Green Towers Sphere-Deutsche Bank


در سال های اخیر هنرهای اینستالیشن Installation Arts رنگ و بویی متفاوت به خود گرفته و سعی بر آن داشته که خود را به نحوی برعکس آن که به فضای داخلی تحمیل کند در جهت شکل دهی و یا شکل وجودی فضای داخل تعمیم دهد. در این زمره آثار بسیار خاص از هنرمندان متفاوتی چون مونیکا گرزیمالا  و آثار دیگری که اغلب بر تثبیت یک لحظه از زمان تأکید دارند ساخته شده اند.

 

 Green Towers Sphere-Deutsche Bank

 

Jellyfish Installation Art


از طرف دیگر ممکن است هنرهای دیگری چون نقاشی و تصویرسازی نیازمند صرفاً دید مستقیم با فضایی خاص طراحی شده برای قرارگیری آن اثر در محلی با هدف دیده شدن به بهترین نحو برای توقف بیننده به صورت ساکن باشد و یا در هنرهای دیگری چون نقش برجسته نیازمند فضایی خاص و ساکن نباشد، بلکه در فضای حرکتی و سیال نیز به بهترین شکل به نیاز فضایی داخل پاسخگو باشد.

 

Homologous Hope Sculpture

 

Installation Art,Cai Quo,Giang


در فضای داخلی همواره نیاز به عواملی برای شکل دهی به فضای خالی وجود دارد که این عوامل می توانند به صورت اِلقایی و یا از پیش تعریف شده باشند. هنرهای تجسمی بسته به این که چه باشند و چگونه باشند بر محیط اطراف خود اثر می گذارند. این آثار به هر شیوه ای که تولید شوند (اعم از صنعتی، پیش ساخته یا دست ساز) می توانند شخصیت فضای داخلی بنا را دگرگون کنند. از این خاصیت هنرهای تجسمی می توان برای انتقال معنای مورد نظر استفاده کرد. معنایی که در ارتباط با زمینه اثر به وجود آمده و با انتقال اثر به محیط دیگر شخصیت و معنای آن دگرگون خواهد شد.

 

 Street art Installation in the lobby of The Conrad Algarve

 

Dinosaur 3D Wall Painting


از این رو در این انتقال معنا توجه به مقیاس فضا، تناسبات و نوع سازماندهی فضای زمینه اهمیت دارد. به همین جهت امروزه بعضاً طراحی معماری با در نظر گرفتن ایده های طراحی داخلی از ابتدا به نقش آثار تجسمی در شکل گیری فضا متوجه است و ملاحظات آن را در نظر می گیرد.

 

 Edouard 7-Felice Varini

 

Anamorphic Illusions Art,Felice Varini

برگرفته از:
شیخ الحکمایی، محمد علی، زمستان 1391، شماره 50، "فصلنامه معماری و فرهنگ".
www.varini.org
www.architectural-review.com

نظرات

نظری وجود ندارد، اولین نفری باشید که نظری ثبت می کنید.