1395/04/31

درس واره شماره 51- دیزاین در استودیوهای دیزاین

اشتراک گذاری

اخیراً ‌در یك وب سایت با مجموعه ای از نگاه های گوناگون به دیزاین برخوردم. مجموعه ای شامل 80 روایت از Design كه در آن مفهوم دیزاین از نگاه طراحان،‌ معماران و صاحبان نظر در یك یا چند جمله‌ كوتاه تعریف شده. اگر بپذیرید كه دیزاین در مفهوم گسترده  آن یكی از خالص ترین وجوه انسانیت است،‌ چرا كه طراح باید بر جریان اندیشه حرکت کند و بر اكتساباتش تكیه كند،‌ قضاوت و انتخاب كند، ‌بیافریند و در نهایت آفریده اش را به دیگران بنمایاند، ‌شاید به شمار فاعلانش شیوه و روش برای به فعل در آوردن وجود داشته باشد و احتمالاً بر همین برهان سال هاست كه در مدارس دیزاین معرفی روش شناختی دیزاین یا Design Methodology تدریس می شود. ولی جالب آن كه هیچ طرح و محصول نهایی بر اساس روش شناسی مورد استفاده‌ طراحش ارزش گذاری نمی شود.

 

Cosmic Leaf Mini Ceiling Light, Ross Lovegrove 

 

Flux Chair, Faltstuhl, Innovation Design 

 

در بحبوبه‌ شكل گیری تغییرات شگرف تكنولو‍ژیك در خلال سال های دهه ‌50 میلادی و تأثیر آن بر زندگی اجتماعی و اقتصادی و نمایان شدن اثرات آن در شكل گیری و تولید كالا و خدمات جدید،‌ دیزاین تحت فشار قرار گرفت تا از شكل شهودی مبتنی بر ادراك و تفكر خلاقانه به یك شیوه‌ تفكر عقلانی جمعی كه قادر به پاسخ گویی به رشد فزاینده‌ مسائل پیچیده و پر تعداد طراحی باشد، تغییر یابد. شیوه‌ تفكری كه پا به پای رشته های دیگر در مدارس و دانشگاه ها قابل آموزش باشد، ‌بتواند در محیط های كاری عظیم با بخش های دیگر در ارتباط باشد و با معیارهای هم درك آنان مورد ارزیابی قرار گیرد و از اتكای صرف به درك و خلاقیت طراح رهایی یابد. باید طراحان بسیاری تربیت می شدند تا فرایند دیزاین را به همان طریق حل مسائل ریاضی و فنی،‌ مرحله به مرحله و بر اساس تحلیل داده ها و منطق پیش برند. نتیجه ‌این رویكرد چیزی بود كه به عنوان تفكر Design پردازشی شناخته می شود. در چنین شیوه تفكری طراح همواره در برابر این پرسش قرار دارد: "یك طراح چگونه طراحی می كند؟" كه البته در نهایت باید پاسخگوی سوال مهم تر :"از كجا ایده ها به دست می آیند؟"باشد.

 

Glass Partition, Ross Lovegroves 

 

Ideo, Star Design 

 

برای پاسخ به چنین مواردی طراحان و صاحبان نظر شیوه ها و روش های متنوعی ارائه كرده اند كه با استمرار در فرآیند طراحی به روش شناختی دیزاین تبدیل شده است. عمده شیوه های تفكر دیزاین را با چشم پوشی از استثنائات،‌ امروز می توان در دو زمینه‌ عمده قرار داد.

اول User – Centered Design یا دیزاین بر محور استفاده كننده و دوم Innovation Driven Design یا دیزاین بر پایه نوآوری. در نوع اول شركت ها و استودیوهایی جا می گیرند كه بر اساس نیاز و سلایق غالب بر بازار محصول طراحی می كنند كه در شكل تأثیرگذارتر آن هدایت بازار محصول به سمت گرایش خاص یا Trend را می توان مشاهده كرد.

 Smart Design, Ideo, Ziba Design از جمله شركت هایی اند كه بر شناخت بازار و مشتری تمركز دارند و از سوی دیگر به تعریف هویت و Brand DNA می پردازند. در این شركت ها با استفاده از مطالعات لایه های مختلف بازار و شناسایی تمایلات و مسائل تعیین كننده ‌رفتار خریدار،‌ انتظارات تولیدكننده از بازار فروش و پیش بینی عوامل تأثیرگذار بر آن ها مانند تكنولوژی و رفتارهای جمعی، مشخصات طرح نهایی را تعیین می كنند كه محصول بر اساس آن شكل می گیرد. شركت هایی مانند سامسونگ، تویوتا و نوكیا تولید كننده‌ چنین محصولاتی هستند.

 

Innovation Design, Engineering Program 

 

Intro Board 

 

Ziba Design در پرتلند اورِگون  یكی از پنج شركت تأثیرگذار بر بازار طراحی ایالات متحده آمریکا است. بنیانگذار و مدیر شركت سهراب وثوقی است؛ تبلت های طراحی شده‌ Ziba Design را ممكن است استفاده كرده باشید. این شركت مدعی است كه در 42 زمینه تخصصی فعالیت دارد، افرادی از 18 ملیت گوناگون كه به 25 زبان مختلف سخن می گویند، در آن كار می كنند. یكی از تخصص های اصلی شركت بر تعریف هویت محصولات مشتریان متمركز شده است. یعنی تعریف محصول بر اساس آن چه باید باشد تا خوب بفروش رود،‌ برای تولید كننده یا فروشنده سودآور باشد و خریدار نیز از آن لذت ببرد.

در Ziba Design فرآیند طراحی به ترتیب شامل شناخت انتظار از محصول، سپس تبیین پیشنهادات و مشخصات و در مرحله آخر گزینه های دستیابی به مشخصات طراحی بر اساس بایدهای به دست آمده است و طرح ممكن است به شكل كالا، سرویس یا واسط نرم افزاری باشد. طراحان این شركت در گروه های كاری خود موظف اند بر اساس آن چه برایشان تعریف شده طراحی كنند و محصول نهایی غالباً نمونه ای خوب است و رضایت خریدارانش را جلب می كند. شخصیت طراحی محصولات در Ziba Design كاملاً مدرن و ویژگی های طراحی مدرن مانند مینیمال بودن و حجم های ساده در آن مشهود است ولی می توان چنین برداشت كرد كه طرح های تهیه شده در این شركت الزاماً امضای سهراب وثوقی را بر خود نخواهند داشت.

 

Sohrab Vossoughi, Tehran, Iran-1956

 

Smart Design Plug 

 

در گروه دوم طراحانی قرار دارند كه بر اساس نوآوری و ابداع طراحی می كنند. ممكن است طرح آن ها در زمان عرضه مطابق انتظار و سلیقه‌ بازار نباشد. در شكل ایده آل آنچه طراحی می شود در نهایت محصولی است كه در زمانی جلوتر از خودش جای می گیرد. در اغلب مواقع پس از عرضه با فاصله‌ زمانی قابل توجهی، گرایش Trend بر پایه ‌این محصولات شكل می گیرد و بازار عام نحوه‌ طراحی و تأثیر طرح آن را ادامه می دهد. معمولاً این تولیدات جزو محصولات پرفروش نیستند كه اغلب بها و رده عرضه‌ آن برای لایه‌ اجتماعی مخاطب علت آن است. طراحانی مانند فیلیپ استارك Philippe Stark، جاناتان آیوْ Jonathan Ive، دیوید لوئیس David lewisو راس لاوگرو Ross Lovegrove را می توان در این گروه جای داد. هر چند هر كدام از این چهره ها دنیای كاملاً شخصی خود را دارند و همانند سازی شیوه  نگرششان چندان صحیح نیست.

Allessi ,Bang & Olufsen ,Artemide و Apple از زمره شركت هایی هستند كه در همكاری با این طراحان،‌ محصولاتشان اغلب به عنوان الگوی راهنما برای دیگر تولید كنندگان استفاده می شود.

 

Ross Lovegrove, Designer, Cardiff- United Kingdom, 1958

 

Ross Lovegrove, Designing

 

"راس لاوگرو Ross Lovegrove" كه در دنیای طراحی با عنوان كاپیتان ارگانیك شناخته می شود،‌ متولد ولز است. از اولین كارهایش در اوایل دهه‌ 80 میلادی طراحی واكمن سونی بوده. تعلق خاطر به طبیعت و فرم های ارگانیك مولفه اصلی كارش است و در طرح هایش بسیار نمود دارد و از همین رو شناسایی طرح هایش كار چندان سختی نیست. فضای استودیوی طراحی او در لندن به گفته‌ خودش شبیه موزه تاریخ طبیعی است. جمجمه‌ انواع حیوانات از جمله جمجمه‌ كامل یك فیل در آن به چشم می خورد. نمونه ای از دوچرخه اش كه بدنه آن از جنس بامبو است، از دیوار آویزان است و البته در مركز ثقل دفترش تنها نمونه پله‌ مارپیچ ارگانیكش دو طبقه را به هم وصل می كند. در كنار اشیای ارگانیك، آن چه در این فضا بیش از هر چیز به چشم می آید  قفسه هایی پر از مدل ها و ماكت هایی از طرح هاست. او دفترچه ای پر از ترسیم های ابتدایی طرح هایش دارد و می گوید بیشتر زمان خلاقیتش را روی صندلی در باغ خانه اش می گذارند. همه همكاران در استودیو با زبان طراحی "لاوگرو  Lovegrove"سخن می گویند و در تكاپوی شكل دادن و تحقق بخشیدن به طرح های پیشرفته اش هستند كه برخی از آن ها برای ساخته شدن نیازمند تكنولوژی بسیار پیشرفته بوده اند. طرح های "لاوگرو  Lovegrove" بسیار به شعر شبیه اند و شاید بهتر باشد او را شاعر حجم های ارگانیك بنامند.

برای تعریف و دستیابی به چنین طرح هایی نوآوری گام اول است.

 

Light Fixtures, Pavilon, Ross Lovegrove

 

Orbit Wood, Stacking Chair, Ross Lovegrove, Bernhardt Design

 

فیلیپ استارك را برخی سلطان دنیای طراحی و برخی دیگر فیلسوف طراحی می دانند او كه زمانی همكار "راس لاوگرو Ross Lovegrove" و ‍ژان نوول  در Atelier de Nimes بوده امروز بسیار حرف می زند و حرف های بسیاری هم برای گفتن دارد. استارك پركار است و شاید یكی از پركارترین طراحان حال حاضر جهان، ‌زبان طراحی خاص خودش را دارد و انتظارش از یك محصول بسیار بالاست. در عین حال به شدت معتقد به دموكراسی در دیزاین است و می خواهد هر طرحش به سلامت و لذت زندگی استفاده كننده اش بیفزاید. قضاوتی نمی كنم.

در استودیوهای متعددش در پاریس، لندن و نیویورك ‌شهری كه در آن زندگی می كند،‌ شمار قابل توجهی همكار دارد كه در فضای كاری پرطنز استاركی (‌منصوب به استارك) با جدیت مشغول به ثمر رساندن ایده های جدید در قالب ایده های او هستند و علت آن هم چیزی نیست جز هوش و آگاهی و خلاقیت فوق العاده ‌رئیس.

استارك با طنز صحبت می كند، رفتارش شوخ طبعانه است،‌ ولی با جدیت طراحی می كند. هر چند طرح هایش هم شوخ طبعی خاص خود را دارند، ‌هم در فرم و هم در نام گذاری، ‌شاید به همین دلیل بسیاری از طراحان استودیوهای او خیلی زود راهشان را جدا می كنند تا مستقلاً آموخته هایشان از استارك را به كار گیرند.

 

Design by Richard Sapper

 

Design by Richard Sapper, Halley, 2005

 

Konstantin Grcic خود را متعلق به نسل قدیم طراحان می داند. از همان نسلی كه طرح را باید با ارتباط فیزیكی با قلم،‌ كاغذ و مواد و مدادها خلق كند و طرح هایش از منطق و دیسیپلین آلمانی وی پیروی می كنند. او جایزه بهترین طراح سال 2010 را از آن خود كرد. تمام طرح های او در اوج نظم، منطق و هندسه مدرنشان سرشار از تازگی اند،‌ تجربه كردن فرم با نیم نگاهی به عملكرد از یك آلمانی،‌ در استودیوی Grcic در مونیخ شش نفر كار می كنند و فضای كار 120 متری آن ها یك سالن بزرگ و فضای نوآوری است. جریان طراحی با ترسیم اولیه آغاز، و با ساختن مدل و باز هم ساختن ادامه می یابد. كاربردی بودن،‌ عصاره طرح هایش است و به همین دلیل خودش را پیرو متعصب پیروی فرم از عملكرد نمی داند. در گفتگویی از او در مورد ارگونومی پرسیدند و او پاسخ داد كه اعتقادی به فدا كردن طرح برای ارگونومی ندارد، هرچند ارگونومی در ذات طرح هایش حضور دارد، ‌Grcic هم همانند دیگر طراحان صاحب نام روز، اوقات بسیاری را در مسافرت می گذراند ولی طراحی برای او فقط درون استودیو در زمان حضورش در فضای آن جریان دارد.

 

Table Gun Lamp, Philippe Starck

 

Tosca Armchair 4 Pack, Richard Sapper, Magis 

 

جاناتان آیو Jonathan Ive انگلیسی همانی است كه هنوز كسی نمی تواند با اطمینان بگوید چه مقدار از موفقیت محصولات اپل مدیون طرح های اوست یا چقدر درخشش طرح های بی نظیر او مدیون اپل. این طراح فوق العاده توانست شكل دهنده محصولاتی باشد كه هر كدام سمبلی است تا دیگران هم مثل او طراحی كنند. شاید بی دلیل نبود كه استیو جابز برای شكل دهی به محصولات اپل او را به ریچارد سپر Richard Sapper، اتوره سوتاس Ettore Sottsass و گیورگته Giorgetto ترجیح داد. آیو Ive برای اپل كار می كند و استودیوی مستقل ندارد،‌ ولی استقلال او در سبك و نگاهش به دیزاین بی مانند است. فضای كاری تیم طراحی كم تعداد او كه در سانفرانسیسكو مستقرند شبیه استودیوی دیگری نیست،‌ زیرا بخش اصلی كار طراحی آن ها با مواد و ساخت مدل های واقعی شكل می گیرد. آیو Ive جوهره‌ طراحی خود را با مواد و ساخت عجین كرده و به همین دلیل دستگاه ها و ماشین آلات ساخت در استودیو آن ها كم نظیرند. در جریان طراحی یك محصول جدید او به خوبی می داند كه چه می خواهد و طرح آن ها باید چگونه باشد، ‌ساده و خالص،‌ در عین كارآمدی.

 

Jonthan Ive, Apple Products

 

Real Gold Apple Earpods, Jonathan Ive, Gold Iphone5s, Ipad Air

 

User Centered Design Process 


Ziba Design, Kitchen Design 

 

Charming, Philippe Starck, Style Of Design

 


برگرفته از:
درور، آرماند، "معماری برای زندگی، زندگی برای معماری"، فصلنامه معمار، مهر و آبان ماه 1391، شماره 75.
www.morphopedia.com
www.archdaily.com
www.dezeen.com

نظرات

نظری وجود ندارد، اولین نفری باشید که نظری ثبت می کنید.