درس واره شماره 16- شهراقتصادی ملک عبدالله

شهر اقتصادی ملک عبدالله King Abdullah Economic City ، نموداری از یک شهر ایده آل را برای "عربستان سعودی" Saudi Arabia به تصویر می کشد: کشوری که با وجود درآمدهای نفتی چشم گیری که دارد با بیکاری، نقشه های ضعیف (ارتقای) شهری و مشکلات ساختاری بی شمار، دست و پنجه نرم می کند، اما گاه گاهی نیز، راه حلی اندیشیده می شود که راه گشایی می کند: "شهراقتصادی ملک عبدالله" King Abdullah Economic City را باید بدون اغراق به عنوان یک ایده ی راهگشا برشمرد. خیال خامی که با نگریستن دولت مردان عربستان سعودی Saudi Arabia به سرزمین های دور دست پخته شد و ایشان را بر آن داشت تا راه و رسم دیگری بیازمایند. آنان با الهام گرفتن از شهرهای جدیدی چون برازیلیا Brasilia در برزیل و کانبرا Canberra در استرالیا Australia که با سرمایه گذاری دولت هایشان بنا شده اند، ساخت شهر جدیدی را پایه نهادند. شهر جدید در مقایسه با خاستگاه هایش (شهرهای برازیلیا Brasilia و کانبرا Canberra) دو تفاوت برجسته دارد: اولی طرح اقتصادی توجیه پذیر و دومی عرضه ی خدمات پیشرفته به شهروندان و همان گونه که در نام شهر آشکارا می درخشد، بر پایه ی اقتصاد و توسعه ی پایدار بنا شده است. سرمایه گذاری طرح در حدود یکصد میلیارد دلار می باشد. امروزه با توجه به روند اجرای شهر و تکمیل بخش های مختلفی از آن، تعدادی از شرکت های شناخته شده ی جهانی و سرمایه گذاران داخلی و خارجی، به سرمایه گذاری و شرکت در بخش های خدماتی گوناگون تمایل نشان می دهند.

انتظار می رود که شهراقتصادی ملک عبدالله King Abdullah Economic City تا سال 2020 به پایان رسد و به حقیقت بپیوندد، شهری که روزی تنها یک رویای دور به نظر می رسید، می تواند درآینده ای نه چندان دور، تجسمی برای رویای مردمان دیگر باشد، جایی که نمایشی دلپذیر از طراحی شهری بی نظیرش ارائه می دهد و مشکلات زیر بنایی برای به چالش کشیده شدن ندارد. این شهر که حدود 2 میلیون نفر جمعیت خواهد داشت، تنها به مردم عربستان سعودی تعلق دارد و مهاجر نمی پذیرد. "شهر آینده" Future City  از نظر امکانات می تواند ریاض Riyadh (پایتخت عربستان سعودی) را تحت سیطره ی خود قرار دهد و به عنوان شهر دوم جده Jeddah و مرکز اقتصادی نامی شایسته برای خود دست و پا کند، با آگاهی به این که 60% جمعیت شهر را جوانان تشکیل می دهند و این گروه نیاز به مکانی برای زندگی، آموزش و پیشرفت دارند، به فضاهای علمی، آموزشی و پژوهشی توجه ویژه ای شده است، پایگاه هایی که می توانند نسل جوان را از دانش سیراب کنند و پاسخ گوی نیازهای آنان باشند. 

فهد الرشید Fahd Al-Rasheed قائم مقام سابق هیئت سرمایه گذاران عربستان سعودی که افزون بر توسعه ی شهر اقتصادی ملک عبدالله King Abdullah Economic City ، همزمان بر توسعه ی سه شهر اقتصادی دیگر نیز نظارت دارد. امید دارد در این شهر، از قوانین اجتماعی خشک و ناهنجاری که تناسبی با فلسفه ی اصیل اسلامی ندارد، خبری نباشد، زنان بتوانند آزادانه تر از آن چه هم اکنون در آن سرزمین به آنان حکم می شود. گامی در مسیر پیشرفت کشور خود بردارند و در سربلندی نسل های آینده سهم بیشتری بر عهده بگیرند. این سخن از آن جا بر می آید که آزادی های اجتماعی که برای شهر آینده در نظرگرفته شده، شباهتی به دیگر شهرهای عربستان سعودی ندارد و از این رو، چشم انداز امیدوارکننده ای در مقابل مردمان آن سرزمین تجسم می بخشد.

اگر چه شهر جدید به عنوان منطقه ای آزاد انگاشته می شود، اما برنامه های راهبردی و از پیش سنجیده شده، امنیت و آسایش بی همتایی برای آن به ارمغان خواهد آورد. شهر اقتصادی با شهرهای مقدس مجاور از جمله مکه Mecca ، مدینه Medina و جده Jeddah از طریق مسیرهای ارتباطی و پایانه های حمل و نقل همگانی پیوندی ناگسستنی خواهد داشت، فرودگاه بین المللی حج King Abdul Aziz International Airport – Hajj Terminal  که سالانه حدود دو میلیون نفر مسافر دارد، ارتباط هوایی شهر ملک عبدالله King Abdullah City را با شهرهای مکه و مدینه برقرار می سازد. ارتباط زمینی نیز میان شهرها برقرار است شهر جدید تا جده حدود 1 ساعت و تا مدینه کمتر از 2 ساعت فاصله ی زمانی دارد. 

نکته ی دیگری در نقش نگاری بافت شهر به چشم می آید که قابل بیان است: در طراحی فضاهای مسکونی شهر به امکان سکونت تمامی قشرهای جامعه توجه شده است و این شهر تنها شهر بی نیازان و سرمایه داران نیست، بلکه ساختار اولیه ی آن به گونه ای استوار است که سبب تک قطبی شدن جامعه ی شهری نشود و درهای شهر همواره به روی همه ی افراد خواه نیازمند و خواه بی نیاز باز باشد. در طراحی تمامی شهرک ها، خانه های برجسته و مرفه نشین در کنار خانه های ساده ی کارگران (آنان که قشر آسیب پذیر جامعه را تشکیل می دهند) نمایان است. به گفته ی فهد الرشید Fahd Al-Rasheed در واکاوی های طرح، خانه های مناسبی حتی برای افرادی که در مناطق مرفه نشین مسئولیت دارند و خدمت می کنند، در نظرگرفته شده است.

از آن جایی که طراحی شهر برپایه ی فعالیت های اقتصادی و تجاری بنا شده است و بندرگاه نقش یکی از چرخه های اصلی اقتصادی و تجارت های جهانی را در شهر به عهده می گیرد. مرحله ی اول توسعه ی شهری بر مبنای ساخت و ساز بندرگاه های اطراف شهر شکل می گیرد. بندرگاه هایی که راه را برای تجارت با کشورهای اطراف هموار می کند. از سوی دیگر ساخت و بهره برداری منطقه ی اقتصادی از حرکت به سوی پیشرفت های چشم گیر اقتصادی در آینده خبر می دهد. از این رو ساخت این منطقه در اولویت بعدی قرار دارد. اما گستردگی این منطقه ی اقتصادی برنامه ریزی های فاز اول را دستخوش دگرگونی کرد و سبب شد مناطق مسکونی Residential Arcas و تفرجگاه هاResort در نوبت اول ساخت قرار بگیرند تا نیاز مسکن و تفریح افرادی که قرار است در برپایی منطقه صنعتی فعالیت کنند، برطرف شود.

از این میان Central Hasiress Dietrich  نیز در قدم اول ساخت جای دارد، این مرکز تجاری فضاهای اداری ممتازی در خود گنجانده است و کامل ترین و مجهزترین منطقه برای کار و زندگی به شمار می آید. از جمله بخش های مهم و تأثیرگذار بر اقتصاد و توسعه ی شهر، پارک تجاری بای لاسون Bay La Sun می باشد. مرکز تجاری و اقتصادی این پارک در چشم انداز سواحل زیبای لاسون Marina  Bay La Sun قرار دارد. پارک تجاری یک منطقه ی جدید فن آوری اطلاعات با امکانات مدیریتی بسیار قوی است که می تواند در عرصه ی تجارت بین المللی با بهترین هم نوع خود، به رقابت بپردازد. تمام ساختمان های شهر براساس قوانین و استانداردهای جهانی بنا شده اند و در معماری آن ها می توان تلفیقی چشم انداز و نوین از معماری مدرن و سنتی منطقه را شاهد بود.در هم آمیزی خوش جلوه ی سنگ، شیشه و آلومینیوم، ترکیب اصلی، ساختمان ها را به تماشا می گذارد. پارک تجاری 5 ساختمان اداری دارد که همگی زیر نظر هیئت سرمایه گذاران عربستان سعودی به فعالیت می پردازند. این هیئت افزوده بر آن نقش برقراری پیوند و انسجام بخشی میان سرمایه گذاران و دولت را نیز ایفا می کند. 128 شرکت در هر ساختمان سامان می یابند و پارکینگ از زیر زمین تا همکف در دو سطح گسترده شده از 3000 خودرو را سرپناهی می کند. ساخت بندرگاه و منطقه ی اقتصادی در سال 2009 شروع شده است و با کمال یافتن آن، بدون شک این پارک یکی از بهترین مکان های تجاری در قلمرو پادشاهی عربستان لقب خواهد گرفت.

Esmerlsa  بخش مسکونی (با طراحی) مدرن شهر ملک عبدالله King Abdullah City می باشد که در آن خانه ها و ویلاها، به سبک خانه های مجلل آمریکایی در 2 تا 3 طبقه به همراه حیاط در جلو و پشت خانه زمین گلف و فضایی برای پیاده روی و توقف گاه اختصاصی خودرو اجرا می شوند.

 اندیشه ی فاخری که در تار و پود "شهر آینده" ریشه دوانده است، تنها در یک تجسم کلی از شهر خلاصه نمی شود. بلکه جزئیات را هم در بر می گیرد؛ هر بلوک شهری آن گونه طراحی شده است که تمامی امکانات شهری از قبیل خانه، مدرسه، ادارات، امکانات پزشکی، مراکز تفریحی، خدماتی، رفاهی و همچنین مراکز خرید مجهز و کامل را گرد هم آورد تا مردمان از زمان بزرگ ترین سرمایه ی عصر دانش و فن آوری در مسیر پیشرفت و شکوفایی، بیشترین استفاده را ببرند.