درس واره شماره 26- سبزترین شهرهای جهان

در آشفته بازار جهان امروز، خوشبختانه هنوز هم هستند شهرهایی که به رغم همه مشکلات زندگی مدرن، تعادلی بین محیط زیست و ساکنان در آنها بر قرار است. این میسر نبوده مگر با مدیریتی صحیح و مؤثر توسط مدیرانی خوشفکر. این افراد علاوه بر برنامه ریزی برای حل مشکلات ترافیک، طرح ریزی خیابان ها و بزرگراه های جدید و همچنین ایجاد تسهیلاتی با صرفه اقتصادی جهت تضمین رفاه شهروندان، به کیفیت زندگی نیز اهمیت داده اند.

• نیوکاسل Newcastle, England؛ دوستی با طبیعت

دوستی با طبیعت در کنار زنبورهای عسل و اتومبیل های برقی. نیوکاسل، بیستمین منطقه شهری پر جمعیت و در عین حال سبزترین شهر انگلستان است. مطالعات حاکی از آن است که نیوکاسل دارای بهترین شرایط کیفی برای زندگی شهروندی و بهترین استراتژی بلند مدت برای مقابله با تغییرات آب و هوایی، در میان شهرهای این کشور است. برنامه مقامات مسوول شهری برای پاک نگه داشتن شهر، عبارت بود از جذب صنایع پاک از طریق یک سری پروژه های سازگار با محیط زیست که شامل نخستین وسیله حمل و نقل عمومی برقی با تقریباً ۶۰۰ محل شارژ هم می شود. در این شهر قانون محدودیت ۲۰ مایل در ساعت برای سرعت وجود دارد، همچنین یک ساحل سازگار با محیط زیست و برنامه ساعات نَه گفتن به برق در مدارس و در مناطق مرکزی. مورد اخیر یک جور تجربه زندگی روزمره بدون استفاده از الکتریسیته به مدت ۶۰ دقیقه است.

• کپنهاگ Copenhagen, Denmark؛ شهری برای دوچرخه سواری

کپنهاگ، پایتخت کشوری است که به عنوان یکی از طبیعتِ دوست ترین کشورهای جهان شناخته شده است. دانمارک جزو نخستین کشورهایی است که دارای وزارتخانه محیط زیست بوده و قانون محیط زیست را در سال ۱۹۷۳ به اجرا در آورد.

بدیهی است که امروزه کپنهاگ یکی از پیشروترین شهرهای اروپایی در زمینه ترویج و اجرای نوعی از شیوه زندگی عمومی با حس مسوولیت نسبت به محیط زیست است. همچنین این شهر یکی از اُرگانیک ترین پایتختهای جهان محسوب می شود چرا که از هر ۱۰ محصول فروخته شده در آنجا، حتماً یکی اُرگانیک است.

• ونکوور Vancouver,  Canada؛ یک قرن برنامه ریزی برای آینده ای سبز تر
  

این شهر که اکونومیست ها از آن به عنوان قابل زندگی ترین شهر ها یاد می کنند، با جمعیتی حدود ۵۶۰ هزار نفر، نخستین شهر جهان با برنامه ریزی جالب ۱۰۰ ساله ای برای زندگی همگام با طبیعت است؛ یا همان که در اصطلاحات امروز با تعبیر زندگی سبز از آن یاد می شود.

برنامه ریزی مسوولان ونکوور آن است که تا سال ۲۰۲۰ میزان مواد زائد جامد منطقه ای را تا ۴۰ درصد کاهش دهند. به منظور بهبود کیفیت هوا، ۲۰۰ پارک با 1.6 میلیون اصله درخت، منظره شهری را زینت بخشیده اند. در کمتر از ۱۰ سال، شهروندان ونکوور ظرف پیمودن پنج دقیقه مسیر در هر منطقه مسکونی، به یک فضای طبیعی خواهند رسید. برنامه های منسجمی برای کاهش انتشار ذرات کربن توسط شهرداری این شهر از سال ۱۹۹۶ به بعد وجود داشته است.

• مالمو Malmo,  Sweden؛ اسکاندیناوی های دارای حس مسئولیت نسبت به محیط زیست

مالمو، امروزه سومین شهر بزرگ کشورش و پیشرو در معماری مدرن و زیست محیطی است. در طول سه دهه گذشته، مقامات آن تلاش بسیاری برای طراحی دوباره مناظر شهری کرده و موفق هم شده اند. مناطق کارخانه ای بلا استفاده وسیع، جای خود را به امکانات مسکونی مدرن دادند که برخی از آنها صد درصد مطابق با الگوهای پایداری هستند. هم اکنون در مالمو، ده ها ساختمان با مصرف انرژی پایین و همچنین یکی از بزرگترین پارک های انرژی باد در اروپا وجود دارد.

پهنه ای ۱۲۵۰ متر مربعی از سلول های خورشیدی نیز به تأمین انرژی پاک برای ساکنان اختصاص یافته است. رفت و آمدهای مالمو نیز با محیط زیست سازگار است. مسیرهایی برای دوچرخه سواری به طول ۴۱۰ کیلومتر در سراسر شهر آماده شده است. وسایل حمل و نقل عمومی شامل اتوبوس هایی است که از بیو گاز استخراج شده از زباله های مواد غذایی به عنوان سوخت استفاده می کنند. مالمو قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ به نخستین شهر دارای آب و هوای بی آلاینده در جهان تبدیل شود.

• بارسلونا Barcelona, Spain؛ آفتابی ترین نمونه شهر سبز

در بارسلونای آفتابی، از زمان بازی های المپیک سال ۲۰۰۴ به بَعد، یک دوره مفصل بازسازی شهری برای این کلانشهر زیبای اسپانیایی آغاز شد. دولت محلی در حال حاضر با ایجاد استراتژی نوین توسعه در اندیشه لحاظ کردن تئوری های معماری سبز و پایداری است. به همین دلیل است که امروزه بیش از ۳۶۰ هزار اصله درخت در امتداد خیابان های بارسلونا، همراه با صدها ساختمان مجهز به سلول های خورشیدی، صف کشیده اند.

از سال ۲۰۰۰ به بعد، هر ساختمانی که بازسازی یا ساخته شد،‌ ملزم بود حداقل ۶۰ درصد از آب گرم مصرفی اش را از طریق منابع انرژی خورشیدی تأمین کند. علاوه بر این، مدیریت شهری، پیاده روی در مرکز شهر را با ایجاد ده ها کیلومتر خیابان هایی بدون اتومبیل یا همان پیاده راه ها تشویق می کند. معروف ترین زون پیاده در بارسلونا، لارامبلا La Rambla است که 1.2 کیلومتر طول دارد. این شهر شانس آن را دارد که از ۲۸۰۰ ساعت آفتاب در هر سال بهره مند شود؛ بنابراین در آینده نزدیک حتماً سرمایه گذاری های عظیم تری در زمینه کارخانه های خورشیدی خواهد کرد. مشخص است که تبدیل بارسلونا به یکی از سبزترین شهرهای اروپا صرفاً یک ایده نیست، بلکه هدفی کاملاً روشن و دست یافتنی برای مقامات محلی آن است.

• ریکیاویک Reykjavik, Iceland

پایتخت کشور ایسلند، با جمعیتی حدود تنها دو میلیون نفر. ایسلند به معنای "سرزمین یخ" است. این جزیره یخی دارای بدیع ترین و زیباترین مناظر طبیعی جهان است. در این سرزمین، طبیعت از احترامی ویژه برخوردار است. اگر چه تصویر یک شهر شلوغ، تصویری معمول در ایسلند نیست، مسوولان شهری آنجا نهایت تلاششان را برای نگه داشتن میزان کربن در پایین ترین حد ممکن انجام می دهند. در اینجا اتوبوس های هیدروژنی جهت حمل و نقل عمومی مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از این اتوبوس ها برای دانش آموزان رایگان است.

• آستین Austin, Texas؛ برنامه ریزی طبیعت گرا برای زندگی بهتر:

در سال ۲۰۰۷، شورای شهر آستین تصمیم به مبارزه علیه تغییرات آب و هوایی گرفت. بدین ترتیب اساس "برنامه حفاظت آب و هوایی آستین" گذاشته شد. این طرح کلی، پنج راهکار اصلی برای به اجرا درآمدن دارد. بیش از هر چیز، شهرداری قصد دارد تمام امور، تجهیزات و البته خودروهای شهر را تا سال ۲۰۲۰ از نظر میزان آلودگی کربن به صفر برساند.

نیروگاه های موجود که ذرات کربن منتشر می کنند، بسته شده و سرمایه گذاری های جدید منابع انرژی صرفاً در زمینه تسهیلات بدون کربن انجام خواهد شد. ساختمان های جدید در آستین با رعایت کدهای نوین ساخت و ساز، بنا خواهند شد که منجر به بهینه شدن آنها از نظر مصرف انرژی می شود. علاوه بر این، مقامات محلی به اندازه کافی، تجهیزاتی برای جوامع و کسب و کارهای محلی فراهم می آورند که آنها را قادر به کاهش اثرات کربنی خود کند.

• پورتلند Portland, Oregon؛ یکی از پایدارترین شهرها

 اصول پایداری در پورتلند، مدتهاست که در توسعه شهری در نظر گرفته می شود. این شهر با ۵۰۰ هزار سکنه، به دلیل برخورداری از مدیریت خوب فضاهای بیرونی اش، می تواند الگویی برای تمام شهرداری ها باشد. حدود ۳۰ سال پیش که پروژه های زیربنایی در منطقه فراگیر شد، شهرداری پورتلند تصمیم به تخریب شش خط بزرگراه و جایگزینی آنها با پارکی در کنار رودخانه گرفت.

در حال حاضر، پورتلند از بیش از ۳۷۲ میلیون متر مربع فضای سبز در محدوده شهر و ۱۱۹ مسیر پیاده روی، دویدن و دوچرخه، برخوردار است نیمی از منابع انرژی مصرفی پورتلند، تجدید پذیر بوده و شهر پیمانی را برای حفاظت حدود ۱۰۰ میلیارد متر مربع جنگل و مزارع نزدیک، امضا کرده است. پورتلند، بی شک یکی از سازگارترین شهرهای جهان با محیط زیست است و حتی گفته می شود که بعد از ریکیاویک، دومین مقام را در این زمینه دارد.

• وین Vienna, Austria؛ شهر موتسارت 

در دهه اخیر، مجلات و انجمن های متعددی، وین را به عنوان نخستین شهر برخوردار از کیفیت بالای زندگی برگزیدند. مهم ترین نقش را در رسیدن به چنین مقامی، این حقیقت ایفا می کند که نیمی از پهنه شهری وین به فضاهای سبز اختصاص داده شده است. ۲۸۰ پارک بزرگ، هوای وین را تازه کرده و هزاران بازدیدکننده را در روزهای آفتابی به خود می کشانند. مقامات محلی، برنامه حفاظت آب و هوایی را در ۱۹۹۹ آغاز کرده اند.

در طول 15 سال، سطح کربن انتتشار یافته، تا ۱۴ درصد (در مقایسه با سطح آن در سال ۱۹۹۰)، با به کارگیری مِتدهای توانبخشی حرارتی اَبنیه و ترویج زندگی مسوولانه در محیط زیست، کاهش یافته است. این اقدامات همچنین شامل ایجاد شبکه دوچرخه کرایه ای در پایتخت اتریش است. این شبکه دارای بیش از ۶۰ ایستگاه برای کرایه است که در سراسر شهر پخش شده و در تمام طول شبانه روز باز هستند.

• کریتیبا Curitiba, Brazil؛ پیشرو توسعه سبز شهری
  

توسعه منطقی و طراحی های سازگار با محیط زیست، دلایل معروفیت جهانی این شهر دوست داشتنی در جنوب برزیل اند. کریتیبا، یکی از نخستین شهرهایی است که حول و حوش دهه 1980، خود را با عنوان سبز یا همان سازگار با محیط زیست به جهان شناساند. در واقع تغییرات آن، در دهه ۱۹۷۰ آغاز شد. در آن زمان شهردار وقت، جیمز لرنر James Lerner، برای کاهش سیل، تصمیم به ساخت پارک به جای کانال های بتنی گرفت. ۴۰ سال پیش، منطقه مرکز شهر کریتیبا برای تردد خودروها ممنوع شده و به جای آن اتوبوس های حمل و نقل سریع BRT ابداع شد. شهروندان در صورت بازیافت زباله هایشان، نشانه های رایگان برای این اتوبوس ها دریافت می کنند. مجموعه ای از برنامه های آموزشی بازیافت برای کودکان آغاز شده است. شاید بپرسید فایده این بسته های آموزشی زود هنگام چیست؟ اگرچه در طول ۲۰ سال، جمعیت شهر سه برابر شده، در میزان ترافیک خودرو ها کاهشی ۳۰ درصدی مشاهده می شود. کریتیبا هم اکنون بالاترین رتبه بازیافت زباله ( ۷۰ درصد) و همچنین وسیع ترین منطقه تجاری پیاده را در جهان دارد؛ ۴۰۰ کیلومتر مربع پارک سبز، مناظر شهری را مزین کرده و 1.7 میلیون شهروند ترغیب به تمیز نگه داشتن خیابان ها و بازیافت زباله در ازای دریافت مواد غذایی رایگان شده اند.