درس واره شماره 25- برج های پتروناس

در اوایل دهه 1980 میلادی، دولت مالزی تصمیم گرفت تا باشگاه سلانگور تورف Selangor Club Turfan را از حاشیه شهر خارج نماید. این تصمیم فرصتی را برای پاسخ به نیازمندی های توسعه هویت کلانشهری در این ناحیه ایجاد نمود. این سایت دارای موقعیتی بسیار مناسب در قلب ناحیه تجاری شهر کوالالامپور Kuala Lumpur به نام مثلث طلایی بود.

برج های پتروناس Petronas Towers به عنوان بخشی از مجموعه ای بسیار بزرگ به نام "مرکز کوالالامپور" طراحی شدند. در این پروژه فضاهای عمومی و خصوصی در کنار یکدیگر وجود دارند و پتروناس به عنوان شرکت ملی نفت مالزی یکی از مالکان و از  اصلی ترین ساکنان مجموعه می باشد.

دکتر ماهاتیر محمد Doctor Mahathir Mohamad، نخست وزیر وقت مالزی، علاقه زیادی به ساخت این مجموعه به عنوان بخشی از چشم انداز سال 2020 کشورش، از خود نشان می داد. برای انتخاب طرح جامع مجموعه در سال 1990 یک مسابقه معماری بین المللی برگزار گردید. طرح انتخابی اول با اعمال تغییراتی توسط شهردار کوالالامپور و گروه طراحی و مشاوران آنان، طرح ارائه شده توسط مرکز کلاگز Klages Center، کارتر Carter، ویل و شرکا Will & Partners از کالیفرنیا California بود.

دکتر ماهاتیر محمد، Doctor Mahathir Mohamad 

سایت مورد نظر برای برج های پتروناس در شهر کوالالامپور، پایتخت مالزی، در محلی به نام مثلث طلایی قرار دارد. این سایت نه تنها از نظر جغرافیایی، بلکه از نظر سمبلیک نیز مرکز شهر محسوب می شود. این مجموعه نمادی از آینده ای است که در آن مالزی جدید شکل می گیرد و دو برج موجود شاخص اصلی آینده مالزی و خود مجموعه است. این برج ها، نگین سایت 450000 متری پروژه هستند. به نظر می آمد که طرح سزار پلی Cesar Pelli در هماهنگی با طرح جامع درحال توسعه این مجموعه، تمامی نیازهای آتی مالزی در راه رسیدن به آینده را مرتفع خواهد نمود.

سزار پلی، Cesar Pelli

در طرح این مجموعه، رشد ساختمان ها با احترام به روابط موجود در سایت و از داخل به سمت خارج صورت می گیرد. در قلب طرح و در میان دو برج، پلی Pelli با ایجاد فضای تجمعی بسیار مناسب قرار دارد. در شمال غربی برج ها، فضای سبز بزرگی طراحی شده است که دروازه ورودی مالزی به قرن 21 محسوب می شود. پلی Pelli در طراحی خود از موتیف های تزیینی و قدیمی اسلامی مانند ستاره هشت پر یا شمسه استفاده نموده است.

دیوارهای خارجی برج به صورت شانزده ضلعی بوده و ریشه های اسلامی طراحی برج را به راحتی نمایان می کند و به علاوه سطح دیوارهای خارجی اطراف هسته مرکزی را به حداقل کاهش می دهد. با عقب نشینی دیوارها در امتداد ارتفاع، تأکید بیشتری بر ارتفاع برج شده است. به این ترتیب زمانی که از پایین به بالا نگریسته می شود این عقب نشینی ها، حرکت برج را به سمت آسمان هدایت می کنند.

یکی از مشکلات اولیه در ساخت برج ها، اتصال آنها به زمین بود. بستر صخره ای زیر برج ها بسیار غیر معمول و ناپایدار بود. به همین دلیل مهندسان سازه، جابجایی محل احداث برج ها را تا 200 متر و بر روی خاکی با توان تحمل وزن ساختمان پیشنهاد کردند. اما نهایتا در زیر برج ها جنگلی از شمع های مایل ساخته شد تا با پخش بار، خاک توانایی تحمل بارهای بیش از وزن ساختمان را نیز دارا باشد. بر روی شمع ها یک صفحه بتن مسلح قرار گرفته و برج ها بر روی این سطح قرار داده شدند.

ساختار سازه برج ها به شکل هسته ای مرکزی از دیوارهای بتنی با ستون های بتنی در اطراف بود. این نوع سازه به عقیده مهندسان به دلایل متعدد بهترین انتخاب بود. علاوه بر اجرای بهتر و راحت تر اسکلتهای بتنی نسبت به اسکلت فولادی توسط پیمانکاران محلی در مالزی، بتن در مقابل نیروی ناشی از باد و میرایی آن، مقاومت و استحکام بیشتری از خود نشان داده و لرزش را به حداقل می رساند.

پروسه ساخت برج ها به سرعت صورت گرفت. یکی از دلایل آن استفاده از دو پیمانکار برای دو برج به صورت مستقل بود. این امر، رقابتی در محیط ایجاد می نمود که یه سرعت ساخت کمک می کرد. یکی از مهمترین بخش های پروژه، نصب پل هوایی میان دو برج بود. این پل بر روی زمین ساخته شده و به بالا حمل گردید تا طبقات 41 و 42 دو برج را به هم متصل نماید. پس از حمل پل به محل آن، پایه های نصب شده بر روی برج باز شده و به زیر آن متصل شدند.

در دوران قدیم یکی از کاربردهای معماری ایجاد نماد قدرت و بزرگ نمایی موفقیت ها بوده است. معمار مجموعه، سزار پلی به قدرت آسمانخراش ها در شاخص کردن یک منطقه از نظر جغرافیایی و سمبلیک اعتقاد داشت. این مسأله در انتخاب طرح سزار پلی به عنوان طرح اول نیز موثر بوده است. راه های مختلفی برای سازماندهی فضای اداری، تجاری، رفاهی و زیستی وجود دارد. اما پلی Pelli  این نیازها را در قالب ساختاری طراحی نمود که قدرت کافی برای به دوش گرفتن بار خواسته های ملی و فرهنگی را دارا می باشد.

این برج ها در خط آسمان کوالالامپور به هدف تعریف شده برای پروژه که ایجاد شاخصی منحصر به فرد در مالزی بود، دست یافتند. با فرم مناره مانند برج ها، که به میان ابرها نفوذ کرده است، گویی برج ها نقش مالزی را در اقتصاد دنیای جدید جشن گرفته اند. این برج ها با نشان دادن توانایی مالزی در احاطه بر فرهنگ غرب و شرق، دروازه ای برای ارتباط مالزی با سایر مناطق دنیا را فراهم آورده اند. آسمانخراش ها را می توان نماد امروزین عبادتگاه ها به لحاظ اهمیت دانست. اما برج های پتروناس نه تنها به دلیل ابعاد بزرگ فیزیکی، بلکه به خاطر فرم خاص خود، توانایی اتصال زمین به آسمان ها را توسط معماری به نمایش گذاشته است.

یکی از شاخص های معماری سزار پلی استفاده منحصر به فرد از مصالح است. در انتخاب مصالح برای نما و نازک کاری ها، ارائه پوسته خارجی در زیر نورهای مختلف، ایجاد اتصال میان فضای داخل و خارج و بیان شیوه ساخت مورد استفاده در پروژه، دقت بسیاری صورت گرفته است. برج های پتروناس توجه خاص پلی Pelli را به پوسته های ساختمان نمایان می سازد. صفحات فولادی به کار رفته در نمای پروژه، در کنار شیشه و در زیر نور آفتاب مالزی درخشش خاصی دارد.

از این صفحات فولادی در پایین پنجره ها نیز استفاده شده است. استفاده از سایه اندازه ها و لوورهایی با مقطع اشکی شکل، جلوه خاصی به نمای برج ها داده است. همانند صفحات فولادی به کار رفته در برج کرایسلر  Chrysler Tower در نیویورک در هفتاد سال پیش، نمای برج های پتروناس در قرن آینده نیز تازگی و درخشش خود را از دست نخواهد داد.

در پوشش فضاهای داخلی از الگوهای رنگی که فرم های هندسی متنوعی از معماری شرق و غرب را داراست، استفاده شده است. در واقع می توان گفت که در این پروژه، دکوراسیون اسلامی در کنار پنجره های قدیمی مسیحی قرار گرفته است. پلی Pelli معتقد است که معماری تنها زمانی می تواند پیشرفت نماید که ریشه در عادت های روزمره مردم داشته باشد. در برج های پتروناس، پلی Pelli حقیقت مصالح در ساختمان های بلند مرتبه امروزی و توانایی معماری در روح بخشیدن به زندگی را نمایش می دهد.