درس واره شماره 37- شهود و خلاقیت

آلبرت انیشتن : "شهود هدیه ای مقدس است و عقل یک کارگر وفادار. متأسفانه امروزه ما جامعه هایی ایجاد کرده ایم که به کارگر احترام زیادی می گذارد اما آن هدیه اصلی "شهود و فراست" Intuition and acumen را فراموش کرده است!"

شهود و فراست همان درک فوری و الهام اولیه است. بدون در نظر گرفتن تأثیراتی که عقل و منطق روی آن می گذارد و از آنجا که درک محدوده آن دشوار است، در بسیاری از فرهنگ ها آن را غیر علمی و غیر قابل اعتماد می دانند. در نظام آموزشی حاکم، تفکر منطقی برتر از فراست دیده می شود و کم کم جایگزین آن شده است. با این وجود هم اکنون در فرهنگ مدرن غربی این فراست و شهود تحت عنوان خلاقیت، رفته رفته در حال پس گرفتن جایگاه خود است. همان طور که در تعریف عامه از خلاقیت داریم؛ خلاقیت یعنی درست کردن و اختراع کردن چیزهایی که قبلاً وجود نداشته اند. فراست جولانگاه تفکر خلاق است. خلاقیت یک فرایند شخصی است و هیچ فرمولی برای آن و جود ندارد اما این بدان معنا نیست که شما نمی توانید برای دریافت آن آماده شوید!

Intuition 

Integrity

کلمه Intuition (فراست) از واژه لاتین "Intueri" به معنای معلم درون آمده و همان طور که معمار برجسته باک مینستر فولر Buckminster Fuller در تعریف این کلمه می گوید: "داشتن صداقت با خود"  است که در واقع انسان پس از صادق بودن با خود است که می تواند معلم درونش را به وجودش دعوت کند. باک مینستر بعد از یک دوره سخت زندگی در سال 1920 در کنار دریاچه دست به خودکشی زد. اما در حین خودکشی حس کرد صدایی در درونش می گوید: "تو به خودت متعلق نیستی، تو به جهان هستی تعلق داری!" شاید شما هم در شرایطی سخت این ندا را از درونتان حس کرده باشید، این صدا عاقل تر و صادقانه تر از هر ندایی در آن لحظه در شما زمزمه می کند و در واقع معلم درونی شماست که این چنین خلاقانه مسیر زندگی شما را مشخص می کند. معمار ما هم در سال های بعدی عمرش به دنبال آن بود که چگونه می تواند بهره ای از وجود خودش به بشریت برساند! کتاب ها، روش ها و آثار بسیاری از وی به جا مانده و گُنبد ژئودزیک Geodesic dome که او طراحی کرده، در سراسر دنیا بارها و بارها ساخته شده است.

Buckmister Fuller - American Architect - USA - 1895-1983 

The Biosphere Museum, USA Pavilion - World Fair Expo 67 - Montreal, Canada - 1967

• هم زمانی Synchronicity

یک مفهوم در رخ دادن هم زمانی پدیده هاست. کارل یونگ Carl Jung این واژه را صد سال پیش با قانون جذب و وقوع Attraction & Manifestation توضیح داد. حتماً شما هم تجربه اش کرده اید. مثلاً در مورد شخصی فکر کرده اید و او با شما تماس گرفته یا در مورد عددی یا اسمی فکر کرده اید و ناگهان آن را دیده اید. در فرایند طراحی هم شاید آن را تجربه کرده باشید، مثلاً در شرایطی کاملاً متفاوت در فرایند تحقیقاتی طراحی تان، ناگهان چیزی دیده اید که در واقع جواب سوالات شما را در بر داشته است. هر چند این مسئله ای نیست که همیشه و برای همه اتفاق بیفتد! اما گاه گاهی اتفاق می افتد که ما باید به آن ها توجه کنیم و قدر این هدایای ارزشمند را بدانیم.

Carl Gustav Jung - Psychotherapist - Kesswil, Switzerland - 1875-1961 

Do Good Design, David Berman 

Wheel Of Conscience - Daniel Libeskind - Canada

• بیان زیبایی در دو فرهنگ مختلف (وابی سابی و گرانژ):

وابی سابی wabi sabi یک واژه ژاپنی در مبحث زیبایی شناسی که به تحسین اشیای معمولی زندگی می پردازد و برایش مهم نیست که چقدر ایراد دارند یا ارزان هستند یا... و در نتیجه میزانی از آزادی در آن است. از نقطه نظر فلسفی، وابی سابی شناخت چیزهای دنیوی همان گونه که در حال حاضر هستند است و کاری به اینکه از آن اثر بعداً چه استفاده ای می شود یا قضاوت های دیگر ندارد. این برای بیشتر غربی ها که دیدگاهی به آینده و مادی گرا دارند بیگانه است.

Wabi Sabi Design - Japan 

Wabi Sabi Design - Japan

مدل ژاپنی وابی سابی، پذیرش زیبایی بدون نظم، قاعده و قانون و موقعیت "بگذار باشد" است. این دیدگاه در فرهنگ غربی به گونه ای دیگر دیده می شود. در گرانژ Grunge یا طراحی های زغالی شلوغ، قوانین را می شکنند و آزادی و بی نظمی به نوعی دیگر بیان می شود. درک تفاوت بین این دو بیانِ آزادی در فرهنگ شرقی و غربی، بسیار جالب است. گرانژ به نوعی پاسخ به محدودیت ها و پاره کردن آنهاست. در حالی که وابی سابی رهایی در روند زندگی است. فرهنگ مدرن میل به فعل و انفعالات فعال تهاجمی دارد. در حالی که فرهنگ سنتی میل به قبولی و رهایی دارد. هر دوی این ها قابل تحسین و زیبا هستند و شما قادرید از هر دوی آن ها بسته به سلیقه و زمینه اجتماعی تان استفاده کنید.

Grunge Design

 Nirvana - American Grunge Rock Band - Washington - 1987

Pearl Jam - American Rock Band - Seattle, Washington - 1990