ROLEX LEARNING CENTER

قرارگیری در بالاترین نقطه رنکینگ دانشگاه های اروپا در حوزه علوم کامپیوتر و تکنولوژی در کنار کمبریج، تنها چیزی نیست که نام " ای. پی. اف. ال EPFL" را در مجامع علمی مطرح می کند، در قلب این کالج، ساختمانی افتتاح شده است که حاصل نوآوری در رابطه میان معماری و شیوه های نوین آموزشی می باشد .

هزاران محقق و دانشجو در مرکزی گرد هم آمده اند تا خیال هایشان را برای فن آوری های آینده دنبال کنند؛ انستیتو تکنولوژی فدرال لوزان (EPFL) در سوئیس با حمایت دولت و مجموعه ای از شرکت های بنام سوئیسی که به شکل بین المللی فعالیت می کنند، در سال 2004 برنامه ی طراحی و ساخت کتابخانه و مرکز آموزشی جدیدی را کلید زد. پاتریک آبیشر (PatrickAbischer ) رئیس انستیتو و مدیر این پروژه بود و دفتر طراحی «سانا SANAA» کازویا سژیما Kazuya sejima و رویی نیشازاوا Ryue Nishizawa و همکاران  » از توکیو برای طراحی این بنا برگزیده شدند. 

مشارکت رولکس Rolex دراین پروژه که حاصل یک رابطه بلندمدت با ای.پی.اف.ال EPFL در تحقیق درباره میکروتکنولوژی و شناخت مواد برای طراحی ساعت است، موجب شد تا این بنا «مرکز آموزشی رولکسRolex Learning Center» نام گیرد. پاتریک آبیشر رئیس EPFL می گوید: «دانشگاه ما جایی است که مرزهای سنتی رشته ها در آن فروریخته است. جایی که ریاضیدان ها و مهندسان با متخصصان اعصاب و میکروتکنسین ها در تعامل اند تا درباره تکنولوژی های جدیدی که می خواهند سطح زندگی را ارتقا دهند، رویا بافی کنند. ما عموم مردم را به این فضا دعوت می کنیم تا این پیام را انتقال دهند که کارکردن در علوم، کارکردن برای پیشرفت اجتماع است.» 

EPFL یکی از دانشگاه های پیشرو دنیا در علم و تکنولوژی است و به خاطر نوآوری هایش در تحقیق و آموزش مشهور شده است. مرکز آموزشی رولکس Rolex Learning Center درقلب این انستیتو در 22 فوریه 2010 روی دانشجویان، محققان و عموم مردم گشوده شد و همچون یک قطب علمی، فرهنگی و بین المللی برای EPFL عمل خواهد کرد. این ساختمان را می توان شبکه یکپارچه ای ازفضاهای خدماتی، کتابخانه ها، اجتماعات اطلاعاتی، فضاهای اجتماعی، فضاهای آموزشی، رستوران، کافه و فضاهای زیبای بیرونی دانست. 

کتابخانه مرکزی شامل 500 هزار نسخه چاپی، یکی از بزرگ ترین مجموعه های علمی در اروپاست، چهار محدوده مطالعه بزرگ می تواند 860 دانشجو را در فضای اداری مورد نیاز برای 100 کارمند درخود جای دهد، کتابخانه چند رسانه ای دسترسی به 10 هزار مجله آنلاین و 17 هزار کتاب الکترونیک را با تجهیزات و سیستم های پیشرفته جهت جست و جو در فهرست کتب فراهم می کند، یک مرکز آموزشی برای استفاده محققان فارغ التحصیل شده دسترسی به آرشیو اصلی دانشگاه و مجموعه تحقیق را امکان پذیر کرده و تعدادی فضای تدریس شامل 10 "حباب" برای سمینار، کارگروهی و سایر جلسات و یک مرکز زبان چندرسانه ای و دفاتر اداری مشترک تدارک دیده شده است. 

مرکز آموزشی رولکس یک بنای بدیع و کاملا تجربه گرایانه است که برای مسیرهای تازه تعامل معماری و آموزش در قرن 21 طراحی شده است. این بنا در اصل یک سازه پیوسته است که در بالای سایت قرارگرفته، ساختمان در پلان یک مستطیل کامل است ولی درزوایای دیگر و پرسپکتیوهای مختلف بیشتر به صورتی ارگانیک ظاهر می شود چرا که زمین و سقف به موازات هم به آرامی موج برمیدارند و با عناصر سازه ای معدودی، بنا، زمین را به آهستگی لمس می کند و فضای باز وسیعی در زیر باقی می گذارد که مردم را از اطراف به سمت ورودی مرکزی می کشاند. در واقع این مستطیل که از چهارسو در احاطه مسیر ارتباطی قرار دارد بی جهت است و ورودی بنا در مرکز آن قرار گرفته و دسترسی به آن از هر طرف امکان پذیر است. به خوبی می توان تمایل طراحان به بهره مندی ازفرم های ارگانیک معماری و ارتباط شان با زندگی را در این بنا مشاهده کرد. منحنی ها و شیب هایی که درسقف و کف این بنا ظاهر می شوند ضمن تاکید بر وجهه ارگانیک ساختمان، فضاهای داخلی را تعریف می کنند. شیب های ملایم تپه مانند، تمام سطوح را در می نوردند و تکرار پاسیوهایی با اندازه های مختلف را میتوان این طور قلمداد کرد که این موج ها گرد فضاهای منفی در حرکت هستند؛ نگهدارنده های سقف به شکل حداقلی دیده می شوند و در بسیاری نقاط ستون های لاغر سفید رنگی هستند که به ایجاد حس سبکی و سیالیست فضاها افزوده اند.

 طراحان این ساختمان درباره برنامه فضایی چنین توضیح می دهند : «کتابخانه، سالن چندمنظوره، کافه و چندین کاربری دیگر جمع شدند تا در مطالعات اولیه ما یک برج چند طبقه را بسازند اما نهایتا همان طور که برنامه یک فضای ملاقات برای دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته های مختلف تعریف کرده بود ما احساس کردیم همه چیز در یک طبقه و در یک اتاق بهترین گزینه است. ما یک فضای تک اتاقه معمولی نساختیم، بلکه پاسیوهایی در ترکیب با احجام پر و یک توپوگرافی به وجود آوردیم که فضاها را به گونه ای سازماندهی کند که در آن واحدها جدا و پیوسته باشند. فضای بزرگ تک اتاقه که به بالا و پایین موج برمی دارد، در زیر ساختمان، فضای بازی به وجود آورده است که مردم می توانند از طریق آن تا مرکز بنا حرکت کنند. این موضوع ما را قادر ساخت تا ورودی اصلی را در همان بخش مرکزی قرار می دهیم. طراحان، که بنا را یک فضای عمومی صمیمی، توصیف می کنند با استفاده از تپه ها، دره ها و سطوح صاف در فضای داخلی، لبه های ساختمان را در برخی نقاط غیرقابل رویت کرده اند، به گونه ای که بیننده تصور می کند دیواری مرئی بین یک محدوده و فضای بعدی قرار ندارد؛ به این ترتیب به طور واضح اما بدون استفاده از دیوارهای جداکننده، یک سطح فعالیت از دیگری جدا شده و به آن منتهی می شود. 

توپوگرافی مصنوعی به وجودآمده، سیالیست فوق العاده ای به پلان باز و انعطاف پذیر بنا داده است، جریانی که به وسیله 14 فضای خالی با ابعاد مختلف تقویت می شود، یک سری حیاط با پاسیوهای بیرونی که ارتباط بصری و فضایی میان درون و بیرون را حفظ می کنند آن ها بخش مهمی از بنا هستند، کازویاسژیما Kazuya sejima  و رویی نیشازاوا Ryue Nishizawa  در مورد فرم ساختمان چنین توضیح می دهند:

 این طور نیست که از ابتدا شکل مشخصی را در ذهن داشته باشیم؛ ما با مطالعه روی برنامه مورد نیاز و ارتباط میان بخش های مستقل، به چیزی که فکر میکنیم مناسب ترین شکل است، می رسیم. ما از خودمان می پرسیم چه فضایی می تواند برای افرادی که در آن فعالیت های گوناگون انجام می دهند لذت بخش باشد؟ بعد از آن که فرم نهایی را داشتیم، رمپ ها و پله های لوزان و محیط سوئیس را تجربه کردیم تا بدانیم چطور شیب های ملایم می توانند استفاده شوند و لذت بخش باشند. 

مرکز آموزشی رولکس Rolex Learning Center را می توان بیشتر از یک کتابخانه یا فضای آموزشی صرف دانست. اگرچه این مرکز کلکسیون بزرگی از نوشتارهای علمی است اما تاکیدش بر ترویج دانش با آرایشی از روش های تازه، آن را بیشتر متمایز می کند. به علاوه دامنه ای از فن آوری های آموزشی همان طور که در چیدمانش حضور دارند، توانسته اند در راه های ارتباطی عمومی به یادگیری و نوشتارهای علمی نیز خلاقانه عمل کنند. این مرکز، پژوهش میان رشته ای را به عنوان ضرورتی برای پیشرفت در علم و فن آوری در نظر می گیرد. در ضمن بر اجتماعی بودن تاکید می کند، جمع شدن دور هم برای قهوه، ناهار، برای درس، سمینار و تقویت برخوردهای غیررسمی میان تمام رشته های کلیدی.

 این بنا انعطاف پذیری برای استفاده از ساختمان به روش های مختلف را به ارمغان می آورد تا روش های کاری جدید و تکنولوژی تازه را جذب کند، موضوعاتی که به مرور عملی می شوند و بسیاری از آن ها در EPFL توسعه یافته اند. معماران این ساختمان اضافه می کنند:  تمام برنامه در فضای تک اتاقه قرارگرفته است جایی که مردم در خلال یادگیری موضوعی، ممکن است جذب موضوع دیگری شوند چرا که فضا بسیار باز و مرتبط است. در قیاس با فضاهای آموزشی سنتی که راهروها و کلاس ها به طور آشکار جدا از هم هستند، تصور کردیم این گونه از فضای یادگیری می تواند امکان ملاقات های جدید را افزایش دهد و فعالیت های تازه به وجودآورد. ما امیدواریم که راه های مختلفی برای استفاده از فضا فراهم شود و برهم کنش های فعالی روی دهد .

اساسا این ساختمان با 2 پوسته ساخته شده است؛ اجرای بتن می بایست دقیق انجام میشد چرا که سیستم پیچیده نما می بایست حرکت انحرافی پوسته بتنی و دامنه تغییرات ساخت و ساز را در خود جلب کند، به عنوان نمونه می توان به استفاده از 1400 قالب چوبی 2.5 متر در 2.5 متر با برش لیزری اشاره کرد که با استفاده از تکنولوژی GPS در موقعیت دقیق خود در سایت قرار گرفته بودند. انجام ماموریت پیچیده ساخت کف برای یکی از فضاها، لازم بود که بتن به شکل پیوسته و بی وقفه در خلال 2 شبانه روز حمل و در قالب ها ریخته شود. سطح نهایی بتن ریزی شده که از زیر پوسته مصنوعی کف در فضاهای بیرونی قابل رویت است، به دقت اجرا و تمام شده است و این تصور را ایجاد می کند که سطح زیرین ساختمان جلا داده شده است. مرکز آموزشی رولکس Rolex Learning Center یک بنای کارآمد درمصرف انرژی است و به خاطر مصرف انرژی پایینش توانسته استانداردهای مطلوب را در سوئیس کسب کند. برای دستیابی به این هدف، سیستم تهویه و گرمایش حجم متغیر یک اتاق، توسط شبیه سازی کامپیوتری مطالعه شد تا معین شود چه زمانی تهویه طبیعی امکان پذیر است و چه زمانی گرمایش از کف ضروری است. استفاده از مدل های دیجیتال برای گردش هوا، نورپردازی و اندازه گیری حرارتی باعث شد بنا از حیث الگوی مصرف به یک ساختمان کاملا تکنیکی ارتقا یابد. بنا تا حد زیادی از نور روز و سیستم های تهویه طبیعی به دقت کنترل شده استفاده می کند و به کمک پنجره های 2 جداره با کیفیت، عایق بندی 20 سانتیمتری درسقف و 35 سانتیمتری در کف، پرده های بیرونی، نورگیری و تهویه طبیعی و به خاطر بهره مندی از مزیت پمپ های حرارتی  25ساله  که از آب دریاچه برای سرمایش کل مجموعه کالج استفاده می کنند، توانسته به مصرف انرژی 38.5 کیلووات ساعت برمترمربع برسد. 2 معمار ژاپنی این ساختمان می گویند: «این یک بنای سنتی نیست و جدید است، ساختمان کیفیت های توپوگرافیک و معمارانه ای را داراست که فرصت نوعی تجربه معماری را فراهم می کند که در معماری سنتی وجود ندارد. ما امیدواریم که مردم آن را در مسیری بدیع و تازه مورد استفاده قرار دهند. ما از فرصت فکر کردن درباره فضایی که مردم درآن ملاقات می کنند، درس می خوانند و مجموعه جدیدی از دانش را خلق می کنند به هیجان آمدیم. » 

متهورانه ترین کاری که طراحان این بنا انجام داده اند از بین بردن مرزهای فیزیکی فضاهاست، به جای فضای بسته سنتی و معماری که با ورودی جهت دار می شود، 2 لایه مواج برفراز سایت، یک فضای پیوسته را به وجود آورده اند. در زیر لایه پایینی فضاهای خالی به حیاط های میانی تعریف شده می پیوندند، و ورودی در حفره میانی شکل می گیرد. ارتباط میان درون و بیرون و همین طور جزء فضاها تا حد امکان کمرنگ شده و معماری درمرز میان جدایی و پیوستگی فضاها به وجود آورده است. 

مهمترین و تاثیر گذارترین شاخصه این اثر، فرم شیبدار ملایم آن و نحوه بلندشدن و پیوند مجدد آن با زمین است که با این ترفند دسترسی به فضاهای زیرین ساختمان نیز تعریف شده است. 

اجرای چنین ساختاری از جنس بتن مستلزم در اختیار داشتن فناوری و شیوه های اجرایی پیچیده ای بوده است. بدین ترتیب حضور عناصر سازه در ساختمان نامحسوس بوده و به هیچ عنوان خود را در ستون های نازک و ظریفی که در جای جای بنا حضور دارند، متظاهر نمی سازد. به واسطه ی حذف دیوار و نمای تمام شیشه ای ساختمان است که در تمامی جداره ها خطوط کف و سقف همچون دوخط موازی و سیال به نظر میرسند. با وجود آن که عملا ساختمان یک طبقه است اما اختلاف سطح و تنوع در دیدهای بصری در داخل ساختمان به نحو خلاقانه ای ممکن گردیده است، کف داخلی ساختمان در بسیاری نقاط دارای قوس یا شیب بوده و این امر یکنواختی پلان و امکان دید به تمامی فضاها را از بین برده است. بدین ترتیب عناصر ارتباط عمودی نظیر پلکان نیز از ساختار پلان حذف شده اند. در پیلوت زیرساختمان فضاهای متنوعی نظیر پارکینگ دوچرخه، نشیمن روباز و کافی شاپ قرار گرفته است. در این بنا عملکردهای متنوعی نظیر کتابخانه، رستوران، کافی شاپ، فضاهای مطالعه و تجمع با استفاده از پلان آزاد در کنار یکدیگر قرارگرفته اند. به غیر از خطوط مستطیل پلان ،هیچ خط راست دیگری در داخل پلان وجود ندارد؛ حتی دفاتر اداری و اتاق ها نیز بیضوی و دایره ای شکل می باشند.