1395/06/16

BURJ KHALIFA

اشتراک گذاری

برج خلیفه علاوه بر داشتن چند رکورد جهانی، نماد همکاری بین کشورها، پیشرفت و کامیابی خاورمیانه ای جدید و پویاست و نقش رو به رشد دبی در دنیای امروز را اعلام می کند. دبی در کمتر از سی سال خود را از یک مرکز منطقه ای ساده به جایگاه یک مرکز جهانی کشاند و تنها نفت عامل موثر این توفیق نبود، بلکه استعداد، نبوغ و ابتکار هم در آن دخیل بود و برج خلیفه تجسم تمامی آنهاست. محمد العبار سرپرست املاک عمار می گوید: "برج خلیفه خیلی بیشتر از ویژگی های ظاهری منحصر به فرد خود دارد، بیانگر تحقق کسب چیزهایی ست که در گذشته ی نزدیک برای دبی غیرممکن به نظر می رسید، برای همه ی ما منبع الهام و گواه توانایی های امارات است. مهم ترین انگیزه ی دبی در ساخت این برج و نزدیک تر شدن به آسمان، نخست وزیر امارت و قانون گذار دبی، شیخ محمد بن رشید آل مکتوم بود."

طرح برج بی نظیر است و هنگامی که به مسابقه گذاشته شده بود، به عنوان مرکزی جدید در دنیا توجه بسیاری از متخصصین را به خود جلب و آن ها را مشتاق به حضور در این رقابت کرد. این امتیاز در نهایت به شرکت اسکیدمور، اوینگز و مریل و آدریان اسمیت (مستقر در شیکاگو) داده شد که در خلق سازه های مرتفع و آسمانخراش ها چیره دست هستند. طرح برگزیده به دقت مطالعه و از لحاظ ضوابط ایمنی، مقاومت و سیستم سازه ای بررسی شد. سطح قاعده ی به شکل انتزاعی سه گلبرگ از گل Hymenocallis است و برج متشکل از سه عنصر در پیرامون یک هسته ی مرکزی است. هر کدام از این گلبرگ ها در این سازه ی مدولار به شکل Y، در فواصل منظم عقب نشینی دارد. این نقشه باعث تقویت سازه ایِ برج 828 متری شد، ضمن آن که سطح پلان های خوبی هم برای بخش مسکونی ارائه می دهد. در اوج گیری ساختمان از ضخامت مقطع عرضی آن کاسته می شود، چنان که هسته ی مرکزی، مجسمه وار به عنوان منار رُک در نوک برج قابل مشاهده می شود. پلان Y شکلِ کف بیشترین امکان برای تماشای منظره ی خلیج فارس را در اختیار گذاشته است.

ساختمان برج كه جنب خیابان شیخ زاهد و نزدیك به منطقه ی تجاری دبی واقع شده، بخشی از برنامه ی توسعه ای به وسعت 2 كیلومتر مربع است كه پروژه ی مركزشهر city center نام دارد. برج خلیفه یا برج دبی با 828 متر ارتفاع،‌ بلندترین ساخته ی دست بشر می باشد كه فعلاً‌ در دنیا بی نظیر است.برج پس از 1.325 روز از شروع عملیات حفاری،‌ ركورد مرتفع ترین سازه را كسب كرد. خط زمانی عملیات احداث برج خلیفه به این شرح است:

21 ‍ژانویه ی 2004: آغاز حفاری

فوریه ی 2004: شروع عملیات ستون گذاری

مارس 2005: آغاز ساخت ابَرسازه 

ژوئن 2006: اتمام 50 طبقه 

ژانویه ی 2007: اتمام 100طبقه

جولای 2007: اتمام 141 طبقه و شكستن ركورد بلندترین ساختمان در دنیا

سپتامبر 2007: اتمام 150 طبقه و كسب ركورد بلندترین سازه ی مستقل در دنیا 

آوریل 2008: اتمام 160 طبقه و تبدیل شدن به بلندترین سازه ی ساخته شده توسط انسان

ژانویه ی 2009:‌ تكمیل منار رُك

سپتامبر 2009: ‌تكمیل پوسته ی خارجی

ژانویه ی 2010: افتتاح برج و گشودن درها به روی كاربرانش

احداث پی و ستون گذاری بر اساس مطالعات دقیق و كامل ژئوتكنیكی و لرزه شناسی صورت گرفت. بیش از 45000 مترمكعب بتن، ‌با وزنی بالغ بر 110000 تن برای ساخت فونداسیون به صورت 192 شمع در عمق 50 متری زمین كاشته شد و در كل حدود 330.000 مترمكعب بتن و 39.000 تن فولاد طی 22 میلیون ساعت كاری مفید،‌ سازه ی اصلی این برج را شكل دادند. ابَر سازه روی بستری بتنی به ضخامت 3/7 متر بنا شده كه آن نیز توسط شمع های بتنی ساپورت می شود. ستون های شمعی به قطر 1/5 و طول 43 متر هستند و طویل ترین ستون های شمعی در كل منطقه محسوب می شوند. در زیر بستر هم سیستم محافظت كاتدی به كار رفته تا هرگونه تأثیرات مخرب ناشی از مواد شیمیایی خورنده ای كه احتمالاً در بستر آب های زیرزمینی منطقه موجود است را به حداقل برساند.

نصب پوسته ی خارجی شامل شیشه های رفله، ‌آلومینیوم، پنل های بافت دار از فولاد ضدزنگ و پره های تیوبی قائم از فولاد ضدزنگ (سطحی گسترده، مانند ورق های فلزی متصل به لوله ها، ‌برای افزایش سطح انتقال گرما)‌ می باشد که بیش از 380 مهندس مجرب و تكنسین حاضر در سایت روی این پروژه نظارت داشتند. روند كار با نصب 20 تا 30 پنل در هر روز آغاز شد، اما در روزهای پایانی این رقم به 175 رسید و در كل، حدود 26000 پنل شیشه ای روی نمای برج كار شد كه گرمای طاقت فرسای تابستان های دبی را كنترل كند. وسعت دیوار هوای برج،‌ معادل 17 زمین فوتبال است. همچنین این برج ركورد بیشترین میزان كاربرد آلومینیوم و شیشه در نما را دارد؛‌ آنقدر آلومینیوم كه برای ساخت 5 هواپیمای A380 هم كفایت می كند. در نوامبر 2007 برای ساخت دیوار بتنی هسته،‌ بتن ریخته در جا تا ارتفاع 601 متری پمپ شد. این اقدام ركورد قبلی كه متعلق به پروسه ی ساخت برج تایپه 101 بود (‌پمپ بتن تا ارتفاع 532 متری) را شكست.

دسترسی به نمای خارجی برج به منظور نظافت شیشه ها یا اقدامات ساختمانی، ‌از طریق 18 ریل دائمی و یونیت های تلسكوپیك معلق و بست شده به ساختمان و ریل ها صورت می گیرد كه این یونیت ها به همراه سازه تا زمانی كه به استفاده از آن ها نیاز باشد، در داخل گاراژ نگهداری می شوند. كابین های معلق،‌ دسترسی از نوك برج تا ارتفاع طبقه ی هفتم را فراهم می كنند و بازوهای یونیت ها در حالت كاملاً‌ باز ‌36 متر را پوشش می دهند. در بهترین حالت كه تمامی یونیت ها فعال باشند،‌ تمیزی نمای برج به 3 تا 4 ماه زمان نیاز دارد.

سكوی لژ دارای پایه ای است كه برج را به زمین لنگر می كند و از سه جانب دسترسی به سه تراز مختلف ساختمان را فراهم می كند. ورودی پاویون های ساخته شده با سازه ی شبكه ی سیمی معلق،‌ كاملاً شفاف هستند و دسترسی هایی مجزا برای سوییت های بخش B1، ‌سالن های اجتماعات،‌ بخش مسكونی و هتل آرمانی در طبقه ی همكف و طبقه ی اول را فراهم كرده اند. دیوارهای كریدور از هسته ی مركزی تا نزدیكی انتهای هر باله امتداد یافته و به دیوارهای سرچكُشی و ضخیمی ختم شده اند. این دیوارهای كریدور به همراه دیوارهای سرچكُشی مانند ستون برای شبكه و بال (‌فلنج)‌ عمل می كنند و در تقویت سازه موثرند. ستون های پیرامونی و سازه ی تختِ پلیتِ كف هم مكمل سیستم هستند. دیوارهای بیرون زده در طبقات مكانیكی، ‌ستون های پیرامونی را به سیستم دیوارهای داخلی متصل می كنند و به این ترتیب ستون ها هم بخشی از وزن سازه را متحمل می شوند و در نتیجه تمامی نیروی مصالح بتنی قائم صرف جاذبه و بار جانبی می شود. حاصل، ساختمانی است كه با وجود ارتفاع زیادش بسیار مقاوم و محكم در جای خود ایستاده است.

عقب نشینی تدریجی باله ها در مسیر رسیدن به نوك برج،‌ پلان های كف متنوعی را ایجاد كرده است. طرح این عقب نشینی با التفات به گریدهای ساختمان سازماندهی شده و ستون های فوقانی در امتداد دیوارهای تراز پایین قرار گرفته اند تا تحمل بار قائم را تسهیل كنند. به این ترتیب برج فاقد انتقال سازه ای است. همچنین این عقب نشینی موجب تشكیل عرض های مختلف و در نتیجه،‌ پلان های كف متفاوتی برای هر طبقه از برج شده و به علاوه،‌ منحرف كردن جریان باد را هم در پی داشته است. چاله های هوایی در پیرامون این سازه هیچ گاه نظم و قدرت همیشگی را ندارند،‌ زیرا هر وقفه ی جدید در فرم پلكانی، ‌جریان باد را با فرم جدیدی رو به رو می كند.

تاج برج خلیفه همان منار رُك (‌سازه ی باریك و نوك تیز بر فراز ساختمان)‌ برج می باشد كه از فولاد سازه ای ساخته شده. منار رُك داخل ساختمان ساخته و با جك پمپ هیدرولیك به ارتفاع منتقل شد. این قسمت بعدها، ‌به طور مجزا به برج افزوده نشد،‌ اتفاقاً ‌برای اطمینان از داشتن ركورد مرتفع ترین ‌و حفظ آن تا چند مدت، ‌به عنوان بخشی از طرح اصلی در مدل اولیه لحاظ شده بود؛‌ ضمن آن كه تجهیزات مخابراتی نیز در داخل این منار رُك تعبیه شده است. چهار طبقه ی بالایی كه دقیقاً‌ زیر منار رُك هستند،‌ برای فعالیت های رسانه ای و مخابراتی كاربرد دارند.

به منظور كسب بهترین نتیجه ی ممكن در تأسیسات مكانیك،‌ برق و لوله كشی برج،‌ فاز طراحی با همكاری مشترك مهندسین سازه،‌ معماران و سایر مهندسین مشاور پیش رفت. تعداد 7 طبقه ی مكانیكی دابل هایت (‌ارتفاع سقف دوبل)‌ در برج وجود دارد كه می توان گفت عامل حیاتی برج هستند. این ها كه تقریباً بین هر سی طبقه ی برج گنجانده و تكرار شده اند، ‌تجهیزات و تأسیسات الكتریكی، تانك ها‌، ‌پمپ های آب، ‌یونیت های تهویه و كنترل هوا و غیره كه برای عملكرد برج و آسایش ساكنان ضروری هستند را در خود جای داده اند.

سیستم ذخیره ی آب، روزانه 946000 لیتر ذخیره دارد كه به دلیل آب و هوای شرجی و بسیار گرم منطقه و نیاز به كندانس (‌چگالش)‌ كه بعداً در تهویه كاربرد خواهد داشت، حجم انبوه آب مورد نیاز به وسیله ی سیستم لوله كشی در تانك های زیرزمین پاركینگ نگهداری می شود. سیستم جمع آوری كندانس در حدود 15 میلیون گالن (‌معادل 20 استخر المپیك) در سال است. نیاز الكتریكی برج در ساعت پیك (اوج مصرف)‌ 36 میلیون وات می باشد؛ مانند آن كه 360000 لامپ 100 وات، به طور هم زمان روشن باشند.

تمهیدات امنیتی آتش نشانی و تخلیه ی سریع از جمله اقداماتی بودند كه در اولین مراحل طراحی برج به آن ها دقت شد. دیوار شفت پلكان اضطراری كاملاً‌ از بتن است و آسانسورهای خدمات و آتش نشانی،‌ كه در نوع خود مرتفع ترین هستند، ‌در هر نوبت ظرفیت 5500 كیلوگرم را پشتیبانی می كنند. همچنین از آن جا كه شاید به طور طبیعی افراد بسیاری قادر نباشند در زمان اضطرار 160 طبقه را طی كنند،‌ پناهگاه های تحت فشار و مجهز به تهویه ی مطبوع در بین هر 25 طبقه تعبیه شده است. این اولین برجی است كه آسانسورهایی ویژه و برنامه ریزی شده برای تخلیه ی كنترل شده ی ساختمان در مواقع ضروری وقوع حوادث غیرمترقبه، ‌آتش سوزی یا رویدادهای امنیتی دارد. آسانسورهای نظاره ی برج،‌ كابین هایی با سكوی دوبل،‌ سرعت 10 متر در ثانیه و ظرفیت 12 تا 14 نفر بوده و در حركت پیوسته از پایین ترین تا بالاترین ایستگاه خود، ركورددار پیمودن بیشترین مسافت هستند.

طرح Y شكل پلان قاعده ی برج جدا از رویكرد زیبایی شناسانه، ‌فواید سازه ای بسیاری از جمله افزایش مقاومت ساختمان در مقابل نیروی باد را به همراه دارد. هر بال،‌ به واسطه ی یك هسته ی مركزی شش وجهی،‌ در تقویت و محكم نگه داشتن دو بال دیگر موثر است. بیش از 40 آزمایش تونل هوا (‌از ابتدایی ترین تست ها برای بررسی اثرات شرایط جوی دبی گرفته تا تحلیل های عظیم سازه ای و تست های فشار روی نما و تحلیل های میكرو – جَوی این اثرات در تراس ها و پیرامون پایه ی برج) ‌با هدف سنجش تأثیرات جریان باد بر سازه و ساكنانش، روی برج و محاسبات آن انجام شد و حتی در مراحل ساخت، شرایط موقت هم تحت آزمایش قرار می گرفتند. تأثیرات عمده ی اثر دودكش كه از تغییرات فشار و دما در ارتفاعات بسیار بالا به وجود می آید هم در طرح برج به دقت بررسی شد.

هتل آرمانیِ دبی در طبقه ی همكف تا هشتم و نیز طبقات 38 و 39 برج واقع شده و ورودی مجزایی برای خود دارد و طبقات 9 تا 16 فضاهای مجلل و مسكونیِ یك و دو خوابه ی آرمانی را در خود جای داده اند. از طبقه ی 19 تا 108 مختص جانمایی 900 واحد مسكونیِ یك تا چهار خوابه برای اقامت دائمی است كه از طبقه ی 45 به بالا،‌ شامل واحدهای فوق مجلل می شود. 37 طبقه ی فوقانی برج، لژ سوییت های اشتراكی را در خود جای داده كه در سه طبقه ی آخر، این فضاها با هم یكی و تبدیل به یك دفتر اداری گسترده و مستقل شده اند و بالاتر از این ها تجهیزات مخابراتی،‌ رسانه و ارتباطات تلفنی و رادیویی قرار دارد.

هر سوییت به جدیدترین ابزار ارتباطی و كابل های فیبر اُپتیكی تجهیز شده و خدمات سلولار،‌ حتی در هنگام استفاده از آسانسور نیز پیوسته فعال است. نكته ی جالب تر در این زمینه، آن كه هر طبقه از برج طوری طراحی شده كه سریع و آسان پذیرای دستاوردها و پیشرفت های تازه ی تكنولوژی روز باشد.

هتل آرمانی دبی اولین هتلی است كه طراح معروف مد جورجیو آرمانی در نهایت ظرافت، سادگی و پیچیدگی های خاص كه معرف این نام هستند و همان طور كه در نظر داشت،‌ ساخته؛‌ به طوری كه ویژگی های زندگی به سبك آرمانی را در تمام جزئیاتش،‌ از كفپوش های سنگی اِراموسا گرفته تا پنل های چوب با طرح گورخر،‌ مبلمان سفارشی و تسهیلات منحصر به فرد هتل می توان مشاهده كرد. رنگ های عجیب و پیچیده به همراه بافت های خاص با معماری فوق العاده و نورطبیعی دست به دست هم داده اند تا جَوی آرام در فضایی باشكوه و مینیمال خلق كنند. هتل دارای 8 رستوران با انواع غذاهای بین المللی،‌ اسپا‌، فروشگاه پوشاك و مد و بیسكویت و شكلات مخصوص آرمانی و نیز اكسسوری های خانگی است.

سیستم امنیتی و تیمی متخصص و كارآزموده در برج مستقر هستند كه حریم، امنیت و آرامش ساكنان را تضمین كنند. گشت امنیتی در تمام ساعات شبانه روز در داخل و بیرون از ساختمان برج آماده به خدمت است. دسترسی به آسانسورها تحت نظارت دقیق است و ورود و خروج افراد با دوربین های مداربسته كنترل می شود.

به منظور آسایش افرادی كه در این برج زندگی می كنند، ‌ساختمان در طبقات 43،‌ 76 و 123 به دو مقطع با لابی های آسمانی و باشگاه های ورزشی انحصاری تقسیم شده است. طبقه ی 123 ورود به سوییت های اشتراكی را میسر می كند و علاوه بر باشگاه ویژه ی ساكنین این بخش و لژ رسمی درجه یك، چشم اندازی پانوراما نیز دارد. دسترسی به لابی آسمانی از آسانسورهای اختصاصی صورت می گیرد كه منحصراً در خدمت كاربران این سوییت ها و مهمانانشان هستند. لابی های روبازِ طبقات 43 و 76 دارای استخرهایی كه تا بالكن امتداد دارند، جكوزی و سالن های استراحت نیز هستند كه مورد اخیر برای برگزاری گردهمایی های داخلی هم كاربرد دارد. كتابخانه،‌ فروشگاه و سالن اجتماعات از جمله سایر تسهیلاتی است كه برای ساكنین دائمی برج قابل استفاده می باشد. پاركینگ وَلِت مختص مهمانان و بازدیدكنندگان (ساكنین موقت برج)‌ می باشد.

طراحی فضاهای داخلی برج هم كار شركت اسكیدمور، اوینگز و مریل است و به سرپرستی نادا آندریك انجام شد. غالب فضا با مصالح شیشه، فولاد و سنگ های ساب خورده ی تیره رنگ طراحی شد؛ در كنار تراورتن نقره ای، دیوارهای گچ ونیزی، فرش های دست باف و سنگ به عنوان كفپوش ها.

سبك طراحی متأثر از فرهنگ و سنت های منطقه و توجه به كلیت برج به عنوان یك آیكون جهانی اعمال شد. از آن جا كه ادغام علم با هنر است كه زندگی می آفریند،‌ برج خلیفه و بلوار محمد بن رشید به بیش از هزار اثر هنری از هنرمندان خاورمیانه و سایر نقاط دنیا مزین شده كه تعداد زیادی از آن ها از سوی آژانس عِمار خریداری و به برج اهدا شده اند. گزینش این آثار هنری ارزشمند و گوناگون با تفكر ارتباط بین فرهنگ ها و جوامع انجام شده و نمود این حقیقت است كه احداث برج،‌ حاصل همكاری بین ملت هاست.

شورای ساختمان های مرتفع و زیستگاه های شهریِ مستقر در شیكاگو سه معیار اصلی را برای مرتفع شمردن ساختمان های بلند مرتبه تنظیم كرده كه یكی از معیارهای استاندارد رده بندی محسوب می شود و در حال حاضر برج خلیفه در تمامی این موارد پیشتاز است. برج خلیفه با 828 متر ارتفاع و داشتن بیش از 160 طبقه، ركوردهایی را به نام خود در دنیا ثبت كرده، از جمله: بلندترین ساختمان (این ركورد پیش تر متعلق به ساختمان KVLY-TV واقع در داكوتای شمالی آمریكا بود)؛ بلندترین سازه ی مستقل (‌ركوردی كه پیش از این متعلق به برج سی. اِن CN Tower در تورنتوی كانادا بود)‌؛ مرتفع ترین طبقات؛‌ مرتفع ترین طبقات قابل سكونت؛‌ مرتفع ترین سكوی نظاره، پیمودن بی وقفه ی طولانی ترین مسیر با آسانسور؛‌ آسانسورهای خدماتی در بیشترین ارتفاع. خلاصه آن كه از آنجایی كه برج، بلندترین در دنیاست، هر آن چه كه در ارتفاعاتش ساخته شده، می توانسته ركورددار باشد.

زمانی كه در هواپیمایی كه در حال فرود یا بلند شدن از زمین است، نشسته اید و به پایین نگاه می كنید، شهر و خیابان هایش را همچون دانه های ریز اسباب بازی های لگو می بینید. تجربه ی ایستادن در طبقه ی 124 و سكوی نظاره ی برج خلیفه دقیقاً تصویر چنین تجربه ای است كه فعلاً در خاورمیانه و دنیا بی نظیر است. دیوارهای كاملاً شفاف و نصب تجهیزات و دوربین های رصد به شیرینی این تجربه افزوده اند.

متأثر از كانسپت برج و شمای جهانی آن 11 هكتار از محیط پیرامونش به صورت پاركی در ورودی همكف طراحی شد تا هم فضای خوش آمدگویی باشد و هم تسهیلات تفریح و تفرج روباز برای ساكنین،‌ كارمندان و بازدیدكنندگان از برج را فراهم آورد. این بخش شامل 6 آب نما می شود كه شركت وِت Wet طراحی كرده كه سابق بر این طرح دبی فاونتین Dubai Fountain (به معنی فواره ی دبی)‌ را انجام داده بود. همچنین این پارك 2 زمین تنیس، ‌یك زمین بازی مخصوص كودكان و یك استخر دارد.

برگرفته از:
احسانی موید، فرزانه، "برج خلیفه"، فصلنامه هنر معماری، تابستان 1392، شماره 29.
www.burjdubaiskyscraper.com
www.som.com

نظرات

نظری وجود ندارد، اولین نفری باشید که نظری ثبت می کنید.